Trucjes en ezelsbruggetjes om de tafels te leren

De tafels van vermenigvuldiging leren is een hele klus. Maar eenmaal geleerd heb je er levenslang gemak van. Met de tafels in je hoofd reken je sneller en worden ingewikkelde berekeningen makkelijker. Met de strategieën, trucjes en ezelsbruggetjes in deze blog krijgt je kind meer inzicht in de tafels en wordt het leren makkelijker.

Keer de tafelsom om

Iedereen weet dat 4 x 8 hetzelfde is als 8 x 4, toch? Nou... lang niet alle kinderen pikken dit vanzelf op. Ga vooral even na of je kind wel weet dat elke tafelsom hetzelfde is als de omgekeerde tafelsom. Als het maar niet lukt om 8 x 4 te onthouden, onthoud je toch gewoon 4 x 8? Superhandig, want het komt erop neer dat je maar de helft van de tafels hoeft te onthouden!
 

Verdubbelen

Als je kind het principe van verdubbelen kent, wordt het makkelijker om de tafels te onthouden. Als je 2 x 7 al kent is 4 x 7 een stuk makkelijker als je weet dat je uitkomst gewoon moet verdubbelen: 2 x 7 = 14, dus 4 x 7 = 28 (het dubbele van 14). Verdubbelen is niet alleen handig bij het leren van de tafels, maar ook als je kind later met grotere getallen moet rekenen. 18 x 9? O, dat is gewoon het dubbele van 9 x 9. 9 x 9 = 81. Verdubbelen is niets anders dan de getallen bij elkaar optellen: 81 = 81 = 162.
 

Halveren

Wat voor verdubbelen geldt, gaat ook op voor halveren, maar dan andersom: 4 x 7 = 28, dus 2 x 7 is de helft daarvan: 14.
 

Leer de kwadraten

Kwadraten? Als je kind met de tafels worstelt lijkt het misschien raar om er nog iets ingewikkelds bij te halen. Maar kwadraten zijn helemaal niet ingewikkeld; het is gewoon een getal vermenigvuldigd met hetzelfde getal: 2 x 2, 3 x 3, 4 x 4, … Ze maken het tafels leren juist makkelijker, omdat ze ‘steunpunten’ bieden. Net als de ‘makkelijke’ tafelsommen 1 x .. , 5 x .. en 10 x.. .
 
Als je de kwadraten kent, is er ook een handig tafeltrucje dat je kunt gebruiken. Dit trucje gebruik je als je twee getallen moet vermenigvuldigen die 2 uit elkaar liggen. Bijvoorbeeld 7 x 5. Neem dan het kwadraat van het tussenliggende getal, in dit geval 6, en trek er 1 af: 6 x 6 = 36 – 1 = 35. En kijk, daar is het antwoord op de tafelsom 7 x 5!
 

Andere tips en trucs om de tafels te leren en onthouden

• Bij 0 x is de uitkomst altijd 0: 1 x 0  = 0, 2 x 0  = 0, … Voor veel kinderen is dit vrij abstract om te begrijpen. Doe het voor met denkbeeldige snoepjes: Alsjeblieft, je krijg van mij 0 snoepjes. Geef een lege hand denkbeeldige snoepjes. Nu krijg je van mij twee keer nul snoepjes. Geef twee keer een lege hand denkbeeldige snoepjes. Kinderen vinden dit heel grappig en begrijpen gelijk dat je met nul snoepjes niks te smikkelen hebt, zelfs niet als je 10 x 0 snoepjes krijgt.
• Bij 1 x  krijg je het oorspronkelijke getal: 1 x 1 = 1, 1 x 2 = 2, …
• Bij 10 x komt er een 0 achter: 10 x 1 = 10, 10 x 2 = 20, …
• Bij 2 x tel je het getal bij zichzelf op: 2 x 1 = 1 + 1 = 2, 2 x 2 = 2 + 2 = 4, 3 x 2 = 3 + 3 = 6, …
• Bij 4 x verdubbel je het getal (x 2) en dan verdubbel je nog een keer. Bijvoorbeeld: 4 x 3 = ?   2 x 3 = 6,  2 x 6 = 12.
• Bij 8 x verdubbel je het getal drie keer: Bijvoorbeeld 8 x 2 = ?, 2 x 3 = 6, 2 x 6 = 12 en 2 x 12 = 24.
• Bij 5 x :  vermenigvuldig eerst met 10 en halveer de uitkomst. Bijvoorbeeld: 5 x 6 = ?, 10 x 6 = 60, de helft van 60 is 30. Of halveer eerst het getal dat je met 5 moet vermenigvulden en doen dan x 10. Bijvoorbeeld: 5 x 6 = ?, de helft van 6 is 3. Zet er een 0 achter (het trucje van 10x) en je hebt het antwoord: 30. Veelvouden van 5 hebben altijd een 5 of een 0 aan het eind.
• Bij x 9 moet je twee dingen onthouden: 1) het tiental in de uitkomst is altijd één minder is dan het oorspronkelijke getal; 2) als je in de uitkomst het tiental en de eenheid optelt, is de som 9. Voorbeeld: 9 x 7 =? Eén minder dan 7 is 6. 6 + 3 = 9. 9 x 7 = 63.

 
Als je deze trucjes kent, hoef je alleen nog maar de volgende tafelsommen uit je hoofd te leren:
 
6 ×  7 = 42
6 ×  8 = 48
7 × 7 = 49
7 × 8 = 56
8 × 8 = 64

 

Geen tafels stampen met deze trucs?

Is het uit het hoofd leren van de tafels overbodig als je kind al deze trucjes kent? Nee, zeker niet! Kinderen die de tafels volledig geautomatiseerd hebben, kunnen de antwoorden zonder nadenken direct noemen. Dat scheelt veel tijd in vergelijking met trucjes toepassen.
Die tijdwinst is ontzettend belangrijk. Zolang het alleen nog maar gaat om sommen uit de tafels op te lossen, redt een snelle rekenaar het nog wel met trucjes. Maar als je tafelkennis moet gebruiken om ingewikkelde sommen in groep 7 en 8 en het voortgezet onderwijs uit te rekenen, kom je in tijdnood als je de tafels niet goed kent.
Daar komt bij dat sommige tips en trucs voor beginnende tafelleerders eerder verwarrend zijn dan verhelderend. Maar het is goed om ze achter de hand te hebben. Ze kunnen helpen om je kind verder te helpen als het even niet zo goed gaat met tafels leren en vergroten het begrip van de tafels. Bovendien kun je met presenteren van de tafels als een coole truc de interesse opwekken in rekenen en getallen. Je kind leert verbanden en patronen herkennen, wat helpt bij het automatiseren van de tafels.
 

Tip: handige downloads om spelenderwijs de tafels te leren

Spelenderwijs de oefenen met de tafels én inzicht verwerven is de perfecte manier om de tafels goed te leren. Meester Sander en juf Sanne bedachten voor Heutink voor thuis een aantal handige spellen en materialen die je thuis kunt inzetten of ophangen. In deze blog lees je er alles over en kun je de materialen gratis downloaden.