Topografie: de wereld wordt steeds groter
Jacqueline Wouda | 24 augustus 2017
Weet je het nog: Groningen - Hoogezand-Sappemeer - Winschoten - Veendam - Stadskanaal... Topografie. Op veel basisscholen beginnen kinderen in groep 5 met het leren van de provincies.
Per groep wordt de wereld groter: in groep 6 wordt Nederland aangeleerd. In groep 7 is Europa aan de beurt en in groep 8 de rest van de wereld. Topografie is een onderdeel van het vak Wereldoriëntatie. De lestijd voor aardrijkskunde (wat meer omvat dan alleen topografie) bedraagt in groep 6, 7 en 8 gemiddeld ongeveer één uur per week. Doel van het topografieonderwijs op de basisschool is het ontwikkelen van een kaartbeeld van Nederland, Europa en de wereld. Het gaat om de ligging van in totaal 300 steden, rivieren, provincies, landen en andere gebieden.
Topografische kennis blijkt struikelblok
Uit wetenschappelijk onderzoek (Joop van der Schee, 2007) blijkt dat topografische kennis bij de meeste leerlingen niet of nauwelijks blijft hangen. Leerlingen slaan de gegevens op in hun kortetermijngeheugen. Voor het toetsmoment kunnen zij deze informatie nog raadplegen, maar snel daarna zijn ze de geleerde informatie 'kwijt'. Dat blijkt aan het eind van groep 8.
Uit Cito-onderzoek is gebleken dat de gemiddelde leerling er slechts bij 133 van de 300 namen in slaagt om deze op een blinde kaart aan te wijzen. Bij zwakke leerlingen blijft de kaart vrijwel leeg. Vooral de kaart van Nederland kennen kinderen slecht. Van de 100 namen kan de gemiddelde leerling er maar 32 aanwijzen. Wellicht komt dit doordat Nederland als eerste wordt aangeleerd en groep 7 en 8 bijna niet meer aan bod komen. Dit gebrek aan kennis in deze ontwikkelingsfase kan op de middelbare school nauwelijks meer opgehaald worden, omdat er meer aandacht is voor mondiale vraagstukken dan voor topografie, zo waarschuwden onderzoekers van de Universiteit Utrecht in 2008.
Rijtjes stampen? Het kan ook anders
Groningen - Hoogezand-Sappemeer - Winschoten... Topografie is rijtjes leren. Dat was vroeger al zo en dat is op veel scholen nog steeds zo. Topografie is weliswaar ingebed in het grotere geheel van Wereldoriëntatie, maar het aanleren van de meeste landen, steden en rivieren lijkt nog steeds een kwestie van stampen.
Toch is er de afgelopen jaren wel wat veranderd in de manier waarop topografie wordt behandeld. De Utrechtse onderzoekers adviseerden om tijd en aandacht te besteden aan het geven van achtergrondinformatie bij steden, omdat plaatsnamen met context beter blijven hangen. Ook Cito heeft die aanbeveling gedaan. Het is een raad die ter harte wordt genomen. In methodes als Da Vinci, Argus Clou en Topografie in de klas krijgt topografie veel meer context. Toch is het een onmogelijke opgave is om bij alle 300 topografische namen achtergrondinformatie te geven. Een beetjes stampen blijft dus wel.
Makkelijker kunnen we het niet maken, wel leuker...
Het ene kind leert makkelijker rijtjes dan het andere. Zelfs al gaat het makkelijk, leuk vindt vrijwel geen enkel kind het. Voor de meeste kinderen is thuis topografie leren tegelijkertijd de eerste kennismaking met huiswerk. Probeer het leren van topo voor je kind leuker te maken dan saai rijtjes stampen. De kans is groot dat de kennis daardoor nog beter (én langer) blijft hangen ook.
Een paar tips om het leuker te maken:
- De website Topo spelletjes Nederland - Spelletjesplein.nl topospelletjes toegespist op groep 6, 7 en 8.
- Vergelijkbaar zijn de (betaalde) apps Topo NL, Topo Europa en varianten voor andere landen: hier vlieg je met een vliegtuig van plaats naar plaats. Je kunt het zo moeilijk maken als je zelf wilt door de vliegsnelheid aan te passen, wel of niet gebruik te maken van het hulpvenstertje dat laat zien waar de plaats van bestemming ligt, door een tijdslimiet in te stellen of te kiezen voor 'kleine plaatsen' in plaats van 'grote plaatsen', 'hoofdsteden' of 'provincies'. Andere prima apps om topo mee te oefenen zijn: GoTopo (gratis) en Topo Test Nederland (gratis).
- Het aanbod spelletjes om topografie te oefenen op internet is enorm. Ga vooral zelf op zoek om spelletjes te vinden die jouw kind aanspreken.
0 reacties
Reageer