Spelen en leren gaan bij kleuters hand in hand

Als je kind een tulp heeft uitgeprikt, zal je niet meteen concluderen dat de juf daarmee eigenlijk een leerdoel voor ogen had. Of misschien wel twee of drie leerdoelen: het prikken is een voorbereiding op het vasthouden van een pen (voor het schrijfonderwijs in groep 3), de tulp hoort bij educatie over de seizoenen (voorjaar) en kleur van de tulp bij het leren van de kleuren.

Zo is het met alles in groep 1 en 2: het lijkt ogenschijnlijk simpel en oppervlakkig, maar achter elk taakje gaat een duidelijke gedachte en leerdoel schuil.

 

Door het spelelement, dat erg belangrijk is, wordt de nodige aandacht besteed aan de zintuiglijke, maar ook de verstandelijke ontwikkeling, die bij kleuters sterk is verbonden aan het handelen, het omgaan met dingen. En wat spreekt een kleuter meer aan dan spelend bezig zijn met dingen?

Het is dus niet een 'zo maar spelen'. Het spel is erop gericht om bij het kind een aantal vaardigheden te ontwikkelen, die van belang zijn voor zijn/haar verdere loopbaan in de basisschool. Hierin telt niet alleen cognitieve ontwikkeling (dingen weten, kennen en kunnen), maar ook het omgaan met anderen, het samenwerken in de groep of groepen, het zich uiten in woord en gebaar.

In groep 1 leren kinderen wennen aan het schoolse bestaan. In de kring zitten en luisteren naar elkaars verhalen is een goede oefening in stilzitten en op je beurt wachten (moeilijk voor kleuters!), het draagt bij aan auditieve verwerking van informatie (luisteren en leren).

Liedjes zingen helpt kinderen rijmwoorden te leren en bewust om te gaan met taal, als voorbereiding op het lezen. Klappen op de maat van lettergrepen: weer zo'n oefening die bijdraagt aan wat in schoolse termen ontluikende geletterdheid heet.
 

Groep 1 en 2? Daarin wordt eigenlijk vooral gespeeld. Pas in groep 3 begint het echte leren... Bij veel ouders leeft die opvatting. Natuurlijk leert hun kind van alles in de eerste groepen van de basisschool, maar als ze rondkijken in het lokaal, zien ouders toch vooral speelgoed. Dat klopt.

De kleutergroepen staan vol met prachtige materialen waarmee de kinderen kunnen spelen. Uitdagen, kleurrijk en met een hoge funfactor, maar ook altijd met een leerdoel erachter of de mogelijkheid om al spelend en experimenterend zelf dingen te ontdekken en te leren. Al spelend ontwikkelen de kinderen vaardigheden en bouwen ze aan kennis over hoe dingen werken.

 

Neem maar eens een kijkje in de bouwhoek. Daar worden niet alleen huizen en kastelen gebouwd van blokken, maar raken de kinderen ook spelenderwijs vertrouwd met vorm, grootte, verhoudingen, tegenstellingen, passen en meten. En dan moeten ze ook nog eens overleggen met hun mede-bouwhoekers, ideeën formuleren, mogelijk werkwijzes bespreken, onderhandelen (ik wil een garage bouwen, jij een flatgebouw - hoe lossen we dat op?), plannen maken en bijstellen. Ga d'r maar aanstaan.

De leerkracht observeert de kinderen en speelt een stimulerende rol door mee te spelen, iets voor te doen, gesprekken te voeren met de kinderen, te observeren en te luisteren.

Kortom, groep 1 en 2? Daar wordt volop gespeeld. En dus volop geleerd!