Rekenen in de keuken – voor kleuters

Rekenen met kleuters? Tijdens het koken en bakken gaat dat spelenderwijs. Tellen, vormen, kleuren en zelfs klokkijken en breuken (!) komen allemaal voorbij in de keuken.

 

Leren tellen

Kleuters vinden het leuk om te helpen in de keuken. Een van de makkelijkste manieren om jonge kinderen een actieve rol te geven bij het koken en bakken is door ze ingrediënten te laten tellen. Hoeveel aardappels heeft papa geschild? Hoeveel tomaten liggen er klaar voor de saus? Kan je kind even drie eieren pakken voor het pannenkoekenbeslag? Of vijf druppels olie in de kom doen? Dit is een leuke manier om te testen of je kind al echt kan tellen of alleen nog maar de telwoorden kan opzeggen (als in een soort opzegversje). In het beginstadium van het tellen kunnen kinderen namelijk vaak wel de woorden van 1 tot 10 onthouden, maar begrijpen ze nog niet echt begrijpen wat ze betekenen en hoe ze ze moeten gebruiken (zie ook: Hoe kleuters (echt) leren tellen)

Andere telvragen die je kunt stellen:

• Hoeveel koekjes liggen er op de bakplaat?
• Hoeveel verschillende ingrediënten gebruiken we voor dit recept? Hiervoor moet je kind eerst sorteren.
• Hoeveel druiven zitten er aan een trosje?
• Hoeveel pitten zitten er in een appel?
• Welke aardappel heeft de meeste bruine plekjes? En welke de minste?
• Hoeveel spaghetti gaat er in de pan? (Een leuke teluitdaging voor kleuters met een flinke voorsprong!)

 

Vormen leren

Koken en bakken zijn een geweldige manier om het met je kleuter te hebben over vormen.  Zo leert je kind vormen herkennen en benoemen.
 
Praat samen met je kind over:

• de vormen van ingrediënten: een sinaasappel is een bol, een ei is een ovaal, maar welke vorm heeft een banaan?
• de vormen van jullie baksels: koekjes zijn rond, brownies zijn vierkant, een cake is langwerpig. Waarom heet een bakvorm eigenlijk een bakvorm? Maar ook: hoe maak je van de ene vorm een andere? Snij eens een vierkante brownie diagonaal door, dan heb je twee driehoeken;
• de vorm van keukenattributen: een bord is een cirkel, de snijplank is een rechthoek. Maar is de bakplaat eigenlijk ook een rechthoek, of is dat een vierkant?
• het verschil tussen platte en ruimtelijke vormen (2D en 3D): het (uitgevouwen) papier om de boter is een platte rechthoek, maar de boter zelf is niet alleen rechthoekig, maar heeft ook hoogte.

 

Kleuren leren

Fruit en groente zijn fantastisch oefenmateriaal om de kleuren mee te leren. Maak eens samen met je kind een salade of Poké bowl. Vraag je kind om de ingrediënten op kleur te sorteren.
Kent jouw kleuter de namen van de kleuren nog niet? Oefen dan eerst met rood, geel en groen. Dit zijn de kleuren die kinderen in groep 1 leren (plus blauw, maar daarvoor heb je waarschijnlijk een blauw bordje, bakje of mesje nodig). Als je kind die kleuren kent, kun je ook gaan oefenen met bijvoorbeeld oranje, roze, paars en bruin.
 

Licht en donker

Beperk je bij het praten over kleuren niet tot alleen heel kleurrijke ingrediënten. Laat je kleuter ook eens een portie versgebakken koekjes op kleur onderzoeken. Ze zijn allemaal bruin, maar hebben ze allemaal dezelfde kleur? Welk koekje is lichter en welk koekje is donkerder? Kan je kind ze sorteren van licht naar donker? Is een heel licht koekje eigenlijk nog wel bruin of is zou je dat eerder geel noemen? En is een aangebrand koekje heel donkerbruin of zwart?
 

Lekker tellen: maak een smoothie

Maak een heerlijke bessensmoothie door het juiste aantal ingrediënten in de blender te doen:

• 1 banaan
• 12 aardbeien
• 8 bramen
• 8 blaadjes munt
• 1 beker yoghurt
• 10 ijsblokjes

 

Leren over tijd

Tijd is een belangrijk aspect in de keuken. Je moet op tijd beginnen met koken, anders is het eten te laat klaar om nog naar de voetbaltraining te gaan. De koekjes moeten uit de oven als ze bruin zijn, anders branden ze aan. Maar de cake moet dan nog een tijdje in de oven blijven, want het duurt een poosje voor de binnenkant lekker is.

Laat je kind de kookwekker zetten, bekijk samen hoe de timer van de oven terugtelt, vertel hoe de wijzers van de klok staan als de koekjes uit de oven mogen.

Vraag je kind ook eens: hoe lang voelde het wachten? Veel kleuters beginnen met hun neus tegen het ovenraam gedrukt en vragen elke drie seconden of de tijd al om is. Dan duurt wachten lang! Maar gaan ze even later toch maar spelen, dan rinkelt ineens de kookwekker. Vertel je kind dat het eerste wachten in de keuken maar een minuutje duurde en het wachten tijdens het spelen wel tien minuten! Veel kleuters kunnen dit maar nauwelijks geloven.

Door over dit soort dingen met je kleuter te praten, krijgt je kind besef van tijd en zelfs al een beetje van planning. Vanaf het moment dat je kind zich bewust is van tijd en klokken, is de keuken een ideale oefenplek.

 

Meten en wegen

Vooral bij bakken komt het heel precies dat de ingrediënten nauwkeurig worden afgemeten en gewogen. Voor het echte meten en wegen zijn kleuters nog te jong, maar kinderen zijn nooit te klein om al er al mee kennis te maken (lees ook: Zo leren kleuters over meten en wegen).

• Laat je kind wennen aan het gebruik van maatbekers en een weegschaal.
• Kun je jezelf wegen op de keukenweegschaal? Kun je de weegschaal uit de badkamer gebruiken in de keuken? Waarom niet?
• Experimenteer eens met het gewicht van tien eetlepels suiker: weeg af hoeveel tien volle eetlepels suiker wegen en hoeveel tien afgestreken eetlepels. Vertel je kind dat die tien volle eetlepels veel zwaarder zijn. Hoe zou dat komen? Hoeveel afgestreken eetlepels suiker kan je kind halen uit de portie van tien volle eetlepels suiker?
• Lukt het je kleuter om 1 liter water voor de soep af te meten in de maatbeker? Hoe komt het eigenlijk dat 1 liter water wel in een maatbeker past, maar niet in een drinkbeker? Warom is de maatbeker bijna vol als er 1 liter in zit, maar de soeppan nog lang niet?

 

Breuken leren

Breuken en kleuters, dat lijkt misschien wat vergezocht. Maar breuken zijn in de keuken de normaalste zaak van de wereld: een half pakje boter, een hele reep chocolade, een kwart theelepel zout, enzovoort.

Door kinderen al op jonge leeftijd vertrouwd te maken met breuken, doe je ze over een paar jaar een groot plezier voor de rekenles. Die halven en kwarten die in groep 5 ineens opduiken in de rekenmethode zijn dan (bijna letterlijk) gesneden koek.