Mag school douchen na gym verplicht stellen?

Mag de school je kind verplichten tot douchen na de gymles? En kan de school ook eisen dat er gedoucht wordt zonder onderbroek aan? Die vragen stellen veel ouders wanneer hun kinderen in de bovenbouw zitten en gaandeweg moeite krijgen met gezamenlijk- en zeker naakt -douchen.

"Mijn zoon Lars is tien en begint behoorlijk preuts te worden", vertelt een moeder. "Om die reden weigert hij al een aantal maanden om na de gymles te douchen. Klasgenoten douchen in hun onderbroek.

Nu hebben wij van school een brief gekregen dat alle kinderen na de gymles verplicht moeten douchen en dat het om hygiënische redenen niet de bedoeling is dat de onderbroek daarbij aanblijft."

In hoeverre mag de school dit van de kinderen eisen, zo vraagt de moeder zich af .

 

Douchen in onderbroek is normaal geworden

Douchen na gymles, maar ook op sportclubs, is een actueel thema. Steeds meer kinderen en jongeren hebben grote moeite met naakt douchen in groepsverband. Ze douchen in hun ondergoed of bij voorkeur helemaal niet meer.

Een aantal scholen heeft speciale 'schaamdouches' ingericht: afgeschermde cabines waar leerlingen kunnen douchen die niet willen dat klasgenoten hen naakt zien. In het voortgezet onderwijs wordt er vrijwel niet meer gezamenlijk gedoucht na het gymmen. Even flink spuiten met deodorant (of rollen: veel scholen verbieden spuitbussen) en klaar is Kees.

In het basisonderwijs wordt over het algemeen nog wel gedoucht, meestal vanaf groep 5. Veel basisscholen vermelden op hun site of in hun schoolplan dat douchen vanaf een bepaalde groep verplicht is.

 

Wel verplicht douchen, niet verplicht naakt douchen

Als de school douchen verplicht stelt, heeft je kind zich daar aan te houden. Wat de school niet mag verplichten, is dat je kind naakt onder de douche gaat, zo stelde de Landelijke Klachtencommissie Onderwijsgeschillen eind 2011.

De commissie deed die uitspraak in de behandeling van een klacht van de moeder van een 7-jarig meisje. De moeder had eerst bij de school gevraagd of haar dochter niet meer hoefde te douchen. Toen dat verzoek werd afgewezen, vroeg zij toestemming voor haar dochter om in haar ondergoed te douchen. Daarmee ging de school ook niet akkoord, waarna het meisje de school verliet om naar een islamitische school te gaan.

De uitspraak van de Klachtencommissie is interessant, omdat op veel aspecten uitvoerig wordt ingegaan:

 

Mag een school douchen verplicht stellen?

"De Commissie stelt voorop dat het aanleren van gezond gedrag een van de belangrijkste uitgangspunten is van bewegingsonderwijs. Douchen na de gymles valt ook onder dergelijk gezond gedrag. In zoverre mag een school de leerlingen dan ook verplichten na afloop van de gymles te douchen."

 

Mag een school omwille van hygiëne naakt douchen verplicht stellen?

"Het je in bijzijn van anderen bloot tonen vergt bij vrijwel ieder mens het overwinnen van bepaalde schaamtegevoelens. Deze gevoelens ontstaan bij het ontdekken van de eigen lichamelijke grens ten opzichte van die van een ander en zullen zich – afhankelijk van tal van factoren – meer of minder krachtig ontwikkelen.

De factoren die schaamtegevoel beïnvloeden kunnen van allerhande aard zijn, zoals culturele, sociale, religieuze of fysieke factoren. Vaststaat dat schaamtegevoelens nooit los van de omgeving kunnen worden beschouwd. Het – bewust of onbewust – voorbijgaan aan dergelijke gevoelens kan de grens van iemands lichamelijke integriteit overtreden.

Gelet op het voorgaande doet de vraag zich voor of er rechtvaardiging bestaat voor het dwingen van een leerling zich in de groep te ontbloten. Het nastreven van optimaal hygiënische omstandigheden is op zichzelf een goede reden om leerlingen na de gymles naakt te laten douchen. De Commissie meent echter dat het douchen met onderbroek aan niet zodanig minder hygiënisch is dat dit rechtvaardigt dat kinderen tegen hun wil of die van hun ouders hun schaamtegevoelens opzij moeten zetten.

Overigens is de Commissie van oordeel dat een school wel bevoegd is aan het douchen in onderbroek nadere  – hygiënische – voorwaarden te stellen, bijvoorbeeld dat de desbetreffende leerlingen geacht worden na het douchen met schoon droog ondergoed terug de klas in te gaan."

 

Kan de school via de schoolgids en/of na instemming van de MR een doucheprotocol opstellen dat naakt douchen afdwingt?

"De Commissie acht het recht op lichamelijke integriteit van de leerling van zo fundamentele aard, dat geen schoolbeleid – door de MR onderschreven of niet – een uitzondering op dit recht zou rechtvaardigen."