Kinderen en rouw

Wanneer een geliefd persoon overlijdt is dat voor je kind ontzettend verdrietig. Hoe help je je kind hierbij? Hoe sluit je aan bij zijn /haar belevingswereld en op welke signalen moet je letten?

In het kort gezegd rouwen kinderen net iets anders dan volwassenen. Bepaalde dingen begrijpen ze nog niet helemaal. En ze uiten hun gevoel veel meer door bepaald gedrag te vertonen. Daarnaast rouwen ze in ‘stukjes’. Het ene moment zijn ze boos, verdrietig, hebben buikpijn, hoofdpijn of zijn juist heel stil. Het andere moment zijn ze vrolijk schreeuwend tikkertje aan het spelen. Dit is heel normaal en hoort bij de manier waarop kinderen rouwen. Ieder kind verwerkt verlies op zijn of haar eigen manier. Hoe kinderen ‘de dood’ ervaren en begrijpen is ook afhankelijk van hun leeftijd, per leeftijdscategorie zijn er wel bepaalde gedeelde kenmerken te zien:

• 3-5 jarigen

Voor jouw kind in deze leeftijd is het heel moeilijk om te begrijpen dat de dood definitief is. Voor hen is de dood iets tijdelijks. Ze geloven magisch en denken dat iemand die dood is bijvoorbeeld ook weer wakker gekust kan worden. Door het magisch denken kunnen ze ook angstig worden of een schuldgevoel ontwikkelen.

Het is dan ook belangrijk om feitelijk te blijven vertellen wat er is gebeurd, hoe de persoon is doodgegaan. En dat dit zeker niet de schuld van jouw kind is. Ook is het belangrijk om te vertellen dat de dode persoon niet meer levend wordt. En dit betekent dat die persoon dus ook niet met Sinterklaas mee komt of op de verjaardag van jouw kind komt.

Je kunt je kind in deze fase helpen door het ritme en regelmaat te bieden. Houdt een duidelijk dagelijks ritme aan, gebruik de vaste rituelen, gewoonten en regels. Op die manier creëer je een ‘vertrouwde omgeving’. Biedt je kind geborgenheid en knuffel het. Kinderen kunnen heel goed aangeven wat ze wel of niet willen op deze leeftijd.

• 6-9 jarigen

Jouw kind wil waarschijnlijk van alles weten en stelt praktische vragen; wat gebeurt er met het lijf als het begraven / gecremeerd wordt? Had de overledene het koud? Hadden we geen sjaal of jas moeten geven? Ga ik ook dood?

Het is goed om zo feitelijk en eerlijk mogelijk antwoord te geven op deze vragen. Het is belangrijk om te weten dat de fantasie nog steeds erger is dan de werkelijkheid. In deze leeftijdfase gaan kinderen concreet denken en komt ook het besef dat de dood onomkeerbaar is. Jouw kind wil vooral geen uitzonderingspositie, het wil ‘niet anders zijn’. Meer informatie vind je op www.oudersvanjongehelden.nl

• 10-12 jarigen

Jouw tiener weet dat de dood bij het leven hoort en dat het onomkeerbaar is. Tieners zoeken eerder steun en troost bij leeftijdsgenoten. En ze willen vooral de dingen blijven doen, die ze deden. Ze willen naast het verdriet doorgaan met het ‘gewone’ leven. Dit maakt het draagbaar.

Alle gevoelens die bij rouw komen kijken zijn erg verwarrend en jouw tiener zal zich eerder uiten door ‘prikkelbaar, opstandig en lastig’ te zijn. Terwijl ze eigenlijk de behoefte hebben aan troost en steun.  
 

• www.in-de-wolken.nl (website van Riet Fiddelaers, rouwdeskundige)
• www.oudersvanjongehelden.nl (voor ouders van kinderen in de rouw)
• www.jongheldenindeklas (voor leerkrachten,docenten)
• www.voorjongehelden.nl (voor kinderen in de rouw)
• www.jongeheldenopdebso.nl (voor medewerkers van bso en kinderopvang die te maken krijgen met kinderen in de rouw)
• www.jongeheldeninjeomgeving.nl (voor opa’s, oma’s, vrienden wat je kunt doen als ‘omgeving’)
• www.achterderegenboog.nl (organiseren activiteiten)