Hoe groot mag een groep zijn op de basisschool?

‘Mijn kind komt in een klas met 33 leerlingen. Mag dat eigenlijk wel?’ Ja, dat mag. Anders dan veel ouders denken, is er in Nederland geen wettelijke richtlijn voor de maximale groepsgrootte op de basisschool. Nog niet, althans.

De SP en D66 hebben in september 2016 een wetsvoorstel ingediend om een einde te maken aan klassen waarin 30 leerlingen of meer zitten. De twee partijen willen dat er op termijn op iedere school gemiddeld 23 leerlingen per bevoegde leraar in een klas zitten.

 

Steeds meer grote klassen. En kleinere kleine klassen

Het gemiddelde aantal leerlingen in een klas is al een aantal jaren redelijk stabiel en ligt volgens het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) rond de 23 leerlingen.

Toch wil dat niet zeggen dat er niets aan de hand is met de groepsgrootte. Het Algemeen Dagblad heeft met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob)achterhaald dat het aantal klassen met minimaal 26 leerlingen in vijf jaar tijd met 5 procent is gegroeid. In 35 procent van alle groepen zitten 26 of meer kinderen. Dat het gemiddeld aantal leerlingen hetzelfde blijft, komt doordat tegelijkertijd het aantal leerlingen in kleine klassen afneemt.

"Zeggen dat de gemiddelde groepsgrootte niet stijgt, is struisvogelpolitiek'', constateert Jan van de Ven, mede-oprichter van PO in Actie in de krant. "Negen jaar geleden waren de klassen met meer dan 30 kinderen op twee handen te tellen. Nu heeft bijna elke school ze.''

 

Zorgen over grote klassen

Veel ouders maken zich ongerust over de grote klassen. Bij ouderorganisatie Ouders & Onderwijs komen bijna wekelijks telefoontjes binnen over de groepsgrootte. "Samengevat vinden ouders de klassen te druk en vrezen ze dat hun kind niet genoeg aandacht krijgt,'' zegt directeur Peter Hulsen.

Vakbond Leraren in Actie is een petitie begonnen tegen grote schoolklassen op basisscholen en middelbare scholen. Ze willen af van de ‘plofklassen’ van 30 tot 36 leerlingen en willen dat er vanaf het schooljaar 2017/2018 niet meer dan 30 leerlingen in een klas mogen zitten.  

 

Maximumaantal leerlingen in een klas

De basisschool mag naar eigen inzicht groepen samenstellen en vergroten, maar overleg met de medezeggenschapsraad is wel vereist. Er is geen wettelijk maximum aan het aantal leerlingen dat in een klas zit.

In theorie kan een groep dus ook vijftig of honderd kinderen kunnen tellen. Op sommige scholen wordt al gewerkt met groepen van veertig of vijftig leerlingen, waarin dan overigens wel meerdere leerkrachten actief zijn.

Ondanks het ontbreken van een maximumaantal leerlingen in een groep, is er wel een andere richtlijn die enig houvast geeft. Dat is de richtlijn voor de minimaal beschikbare ruimte voor basisschoolleerlingen: per leerling moet 3,5 m2 vloeroppervlakte beschikbaar zijn.

Kun je de maximale groepsgrootte nu uitrekenen aan de hand van de maten van het klaslokaal? Nee. Het vloeroppervlak per leerling wordt namelijk niet berekend per klaslokaal, maar over de gehele school genomen: het totale oppervlakte van alle ruimten van de school gedeeld door het aantal leerlingen.

Bij klassenvergroting vanwege krimp (minder leerlingen betekent minder geld, betekent minder leerkrachten) zal deze oppervlaktenorm dus geen rol spelen.