Herfstkleuters en de overgang naar groep 3
Jacqueline Wouda | 18 augustus 2017
‘Herfstkinderen’ zijn kinderen die in oktober, november of december zijn geboren. Over de overgang van herfstkinderen naar groep 3 is veel verwarring. Is een novemberkind dat langer kleutert een officiële zittenblijver?
Oktobergrens, januarigrens: wat zijn de regels?
Geldt tegenwoordig 1 januari als ijkdatum? Wat zegt de Onderwijsinspectie hier nu precies over? Tot 1985 was het duidelijk: kleuters die vóór 1 oktober zes jaar werden, gingen na de zomervakantie naar de basisschool. Was je na die datum jarig, dan moest je nog een jaartje wachten. Tegenwoordig bestaat die harde grens niet meer. Maar hoe zit het dan wel met kleuters en de overgang naar groep 2 en 3? In Hét basisschoolboek helpt woordvoerder Hans van der Vlies van de Onderwijsinspectie drie hardnekkige misvattingen de wereld uit:
Misvatting 1:De oktobergrens is vervangen door de januarigrens. Kinderen die vóór januari jarig zijn, kleuteren in totaal anderhalf jaar, kinderen die na 1 januari jarig zijn, zitten tweeënhalf jaar in de kleutergroepen.
Hoe zit het wel?
Niet een datum of de leeftijd van je kind, maar alleen de ontwikkeling van je kind en het oordeel van de school hierover bepalen of je kind overgaat. 'Van overheidswege is er geen enkele richtlijn of wat dan ook met betrekking tot de keuze die scholen hierin maken', benadrukt Van der Vlies. Scholen moeten hun beslissing over overgaan onderbouwen, maar 'een onderbouwde plaatsingsbeslissing is niet gebaseerd op de datum waarop het kind jarig is en voor het eerst naar school gaat en ook niet op een teldatum.'
Misvatting 2: Herfstkinderen die na de zomervakantie weer in groep 1 terechtkomen, gelden formeel als 'zittenblijvers'.
Hoe zit het wel?
Misvatting 2: Herfstkinderen die na de zomervakantie weer in groep 1 terechtkomen, gelden formeel als 'zittenblijvers'.
Hoe zit het wel?
'Van het "officieel aanmerken als zittenblijver" van kinderen is in de leerjaren 1 en 2 geen sprake.' Volgens de Onderwijsinspectie heeft de school wel iets uit te leggen als je herfstkleuter na de zomervakantie (weer) in groep 1 komt. Van der Vlies: 'Voor leerlingen die langer dan een half jaar in groep 1 verblijven, is in de geest van de wet meer onderbouwing nodig voor het herhalen van meer dan de helft van het onderwijsaanbod voor groep 1.' Kinderen die langer kleuteren, hebben volgens de inspectie speciale aandacht nodig, vertelt Van der Vlies. 'Het is aan de school hoe ze dit verantwoordt.'
Herfstkleuters die tweeënhalf jaar kleuteren, doen langer dan de gewenste acht jaar over de basisschool. Die 'extra tijd' wordt hun niet aangerekend, vertelt Van der Vlies. 'Alleen kinderen die in de zomervakantie jarig zijn, kunnen precies acht jaar over de basisschool doen. Alle andere kinderen doen er korter of langer over. Omdat er maar één vast moment is waarop een schooljaar aanvangt (1 augustus), ontstaat er onvermijdelijk een spreiding van een jaar.
'Er wordt vaak beweerd dat kinderen die langer kleuteren later in hun basisschooltijd niet nog een keer kunnen blijven zitten. Dat is niet zo. Kinderen mogen uiterlijk tot en met het schooljaar waarin zij veertien jaar worden naar de basisschool. Dat betekent dat zelfs een herfstkleuter die drieënhalf jaar kleutert qua leeftijd nog voldoende speling heeft om later nog een keer een groep over te doen. Wel is het zo dat het leeftijdsverschil met klasgenoten daardoor erg groot wordt.
Misvatting 3: Kleuters die na de kerstvakantie op school beginnen, komen na de zomervakantie automatisch in groep 1.
Hoe zit het wel?
'Er wordt vaak beweerd dat kinderen die langer kleuteren later in hun basisschooltijd niet nog een keer kunnen blijven zitten. Dat is niet zo. Kinderen mogen uiterlijk tot en met het schooljaar waarin zij veertien jaar worden naar de basisschool. Dat betekent dat zelfs een herfstkleuter die drieënhalf jaar kleutert qua leeftijd nog voldoende speling heeft om later nog een keer een groep over te doen. Wel is het zo dat het leeftijdsverschil met klasgenoten daardoor erg groot wordt.
Misvatting 3: Kleuters die na de kerstvakantie op school beginnen, komen na de zomervakantie automatisch in groep 1.
Hoe zit het wel?
Het 'normale' verloop is wel dat een kleuter die in mei naar de basisschool gaat, in augustus (opnieuw) in groep 1 komt, als vijfjarige naar groep 2 gaat en als zesjarige in groep 3 begint. De school mag dit echter niet als een automatisme toepassen. 'Het zou kunnen dat een leerling die in mei voor het eerst op school komt, in groep 1 al zo ver is in zijn ontwikkeling dat hij het volgende schooljaar toe is aan groep 2', vertelt Van der Vlies. Ieder kind moet dus apart op zijn of haar ontwikkeling worden beoordeeld. 'De inspectie verlangt van scholen dat ze duidelijke criteria opstellen waarmee ze hun beslissing kunnen onderbouwen.'
Goed om te weten
De Onderwijsinspectie spreekt scholen niet aan op individuele gevallen. Wel gaat ze met scholen in gesprek waar meer dan 12 procent van de kleuters vóór groep 3 vertraging oploopt. In dat geval wordt het beleid van de school tegen het licht gehouden: welke afwegingen maakt een school met betrekking tot de overgang naar een volgend leerjaar?
3 reacties
ReageerHelaas zijn er nog wel degelijk scholen die de 1 oktobergrens aanhouden. Als ouder kun je hier weinig tegen inbrengen. Mijn oktober-zoon moest nog een jaar extra kleuteren. Een degelijke onderbouwing van de school ontbrak. Als ik het er niet mee eens was moest ik maar naar een andere school. Dit heb ik ook gedaan en was een goede beslissing. Inmiddels gaat mijn zoon naar groep 6 waar hij uitstekend mee kan komen. Een jaar extra kleuteren had naar mijn mening een kind met verveling ongeleverd.
Reageer op Moeder van oktoberOok op de school van mijn kind wordt heel duidelijk de oktober grens gehanteerd. Ik moet als ouder zowat voor de deur gaan liggen , voordat de school de individuele ontwikkeling van mijn kind meeneemt in de overweging om minder te kleuteren. Mijn januari kind was er duidelijk Klaar voor na 1.5 jaar kleuteren naar groep 3 te gaan. Maar omdat de school hierin niet juist handelde moest mijn kind toch langer kleuteren dus 2.5 jaar in totaal. Nu verveelt mij. Kind zich vaak omdat het niveau te makkelijk is . Dus uiteindelijk heeft de school hier meer werk aan dan gewoon even goed op te letten bij de kleuters! Het zou helpen als de inspectie hierin meer de leiding neemt. Veel scholen willen of kunnen het niet .
Reageer op JanuariLanger mogen kleuteren is voor de meeste kinderen een feest. Ik hoop dat mijn zoon dit straks mag als oktoberkind.
Reageer op Janiek Groothedde