Dilemma: naar het speciaal onderwijs?

Kan het, met extra hulp en oefenen, toch overgaan naar de volgende groep? Is het beter om een jaar te doubleren? Of is je kind misschien beter af op het speciaal basisonderwijs? 

Overstappen naar het speciaal onderwijs is een ingrijpende beslissing. Je kind moet wennen aan een nieuwe school en nieuwe kinderen en ouders hebben soms moeite met de overstap omdat ze bang zijn dat hun kind een 'stempeltje' krijgt.

Sinds de invoering van het Passend Onderwijs, in augustus 2014, worden minder kinderen naar het speciaal basisonderwijs doorverwezen. Zorgleerlingen' moeten zo lang mogelijk les krijgen op een gewone basisschool.

Alleen als het echt niet meer kan, worden deze kinderen doorgestuurd naar het speciaal onderwijs. Sommige kinderen zijn nu eenmaal beter af af zijn op een speciale school, waar de groepen kleiner zijn en leerkrachten specifiek zijn toegerust op het lesgeven aan kinderen die extra hulp of begeleiding nodig hebben.
 

Als je puur kijkt naar de leerprestaties, wijst wetenschappelijk onderzoek erop dat kinderen beter kunnen blijven zitten dan naar het speciaal onderwijs gaan. Het Kohnstamm Instituut trekt die conclusie na bestudering van gegevens van leerlingen die ofwel zijn blijven zitten ('vertraagd') of naar het speciaal onderwijs zijn gegaan ('verwezen').

"Voorafgaand aan zittenblijven of verwijzing verschillen beide groepen leerlingen weinig in cognitieve prestaties. Maar drie jaar later halen de verwezen leerlingen duidelijk lagere scores dan de zittenblijvers", aldus de onderzoekers.
 

Het leren is over het algemeen echter maar een onderdeel van de problemen. Je kind is immers zo veel meer dan een leermachientje. Als je nadenkt over wat het beste is voor je kind, zal zijn welbevinden waarschijnlijk bovenaan staan op je prioriteitenlijstje.

Interessant is dat het Kohnstamm Instituut ook heeft gekeken naar gedragsaspecten. Voorafgaand aan zittenblijven of verwijzen werden de verwezen leerlingen door hun leerkrachten negatiever beoordeeld op gedrag, werkhouding en populariteit dan de aanstaande zittenblijvers. Ook werden ze als afhankelijker van de leerkracht bestempeld en werd door de leerkracht aangegeven dat ze vaker conflicten met hen hebben.

 

Gingen de leerlingen die overstapten naar het speciaal onderwijs er cognitief gezien sterk op achteruit in vergelijking tot zittenblijvers, wat niet-cognitieve vaardigheden betreft zijn de verschillen tussen de vertraagde en verwezen leerlingen drie jaar later juist kleiner geworden, zo meldt het Kohnstamm Instituut.

De gedragsproblemen verdwijnen echter niet helemaal. De verwezen leerlingen uit groep 2 worden door de leerkracht nog wel negatiever beoordeeld op de aspecten ‘afhankelijkheid van de leerkracht’ en ‘conflicten met de leerkracht’ dan de vertraagde leerlingen. Datzelfde geldt voor de verwezen leerlingen uit groep 5 zaten; zij worden daarnaast ook negatiever beoordeeld op hun gedrag.
 

Voordat je kind wordt toegelaten op een school voor speciaal onderwijs, zal deze school eerst onderzoeken of je kind de ondersteuning die de school biedt echt nodig heeft. Uiteraard wordt er met de ouders besproken welke beperkingen je kind heeft en welke begeleiding nodig is.

De school moet een toelaatbaarheidsverklaring aanvragen bij het samenwerkingsverband, waarin basischolen uit een grote regio samenwerken met scholen voor speciaal onderwijs.

Elk samenwerkingsverband formuleert eigen criteria en een procedure voor de toelaatbaarheidsverklaringen voor het speciaal basisonderwijs. Een kunnen dus per regio verschillen zitten tussen welke kinderen wel en niet in aanmerking komen voor een plekje in het speciaal onderwijs.